So güelu paternu
sintiere'l rixu de conocer mundu y embarcare camín de tierres llonxanes.
Percorriere pueblos y cultures hasta qu'atopare un día con una xente gayolera
que vestía con taparrabos y llevaba ñarigones. Acabó guisáu con una guarnición
de raíces arumatizantes faciendo de manxar exóticu. Un puñaducu de güesos
royíos fuera lo que quedare d'él y guardábalos con ciñu nun arca dientro d'una
caxuca metálica.
So güelu maternu
cruzare tamién los mares. Enfotáu que taba na esistencia d'ayalgues a magüeyu
per tierres americanes nun duldó en dir buscar fortuna. Pero los únicos
qu'atoparon fortuna foron una tribu de xíbaros que blincaron gayasperos echando
ixuxús a la so manera cuando vieron aquella cabeza redonda, perfecha y
maraviyosa pa reducila usando sabies técniques ancestrales. Por caramboles de
la vida, la cabeza del güelu difuntu, del tamañu d'una bola de billar, quedare
reposando nuna estantería del armariu que tenía nel salón.
Asina yera qu'a
Xuacu l'aquello de l'aventura venía-y de familia. La caxa colos restos
esmordigañaos d'un güelu y la cabeza reducida del otru yeren como campanes que
troneyaben un día y otru recordándo-y que tenía qu'enfilar a buscar
esperiencies inolvidables per ende p'acullá mundu alantre. Poro, cuando
coincidió naquella tabierna chusquera con Felipe, un charrán d'oficiu
desconocíu que mataba'l tiempu abrazáu a una bota vinu y saliándose nuna
barcuca pacia la zona de la
Herbosa, creyó dafechu lo qu'aquel llobu de cantina-y
cuntare.
Según Felipe,
enfrente d'aquella islla reposaben los restos d'un galeón inglés que fundiere
sieglos atrás tres arrastralu la vagamar contra los cantiles y qu'él
descubriere una tarde cuando cayó al gua tando a percebes. De magar aquelles
dómines, reposaba nel fondu apináu d'oru, xoyes y bayura. Namás que teníen que
somorguiar, dir xubiendo a la barca aquel tesoru y enfonilando nel sótanu d'una
casa medio esbarrumbada que tenía a un tiru piedra de la costa. Total, chupao.
Nin que la llingua de Felipe trabucare como cuentu risa, nin que del so gargüelu
escapare un cheirón como p'atufar al más pintáu llevantaron dulda dala nel
empapirotiáu Xuacu que papó tola historia de cabu a rabu.
Y ello foi na
mañana d'aquel día soleyeru, mientres una barcuca que navegaba pa onde la Herbosa entornaba echando
al agua a los dos tripulantes que llevaba a bordu, cuando un grupu
d'escursionistas qu'andaben de turismu pela zona'l Cabu Peñes entamaron a
señalar col deu xuxuriando y esparabaniando pola escena que taben contemplando
allalantre na mar. Foi tamién naquel intre cuando Xuacu recordó, pela primer
vegada desque s'enrolare naquella lloriada pa refalfiar de fortuna, que nun
tenía nin puñeflera idea de nadar, mientres daba manotaes al debalu y diba
tragando paparaos d'agua fundiéndose camín d'onde se suponía que taba'l galeón
atarraquitáu de riqueces.
Allá un cachu,
llegó una llancha de salvamentu y los socorristas llograron sacar del agua a
Felipe y a Xuacu. El primeru apapiellaba amoriando y cuspiendo agua entrín y
non diba alicando pali que pali. Pero Xuacu daba directamente les boquiaes
esteláu en cielu y ensin que fueren quien a reanimalu. Cola última
arcada, un bígaru de pates salió de la so garganta xiringando gayoleru unes
antenes colloraes como saludando a la vida, mientres l'aquello de l'aventura embarbiaba
definitivamente a Xuacu na busca d'esperiencies inolvidables allá nes tierres
llonxanes de la ultratumba.
Definitivamente, el tramperu
O'Cágonros taba a piques d'alloquecer. Aquello yera'l mundu al vies. Yá diba
la tercer vegada consecutiva que los castores-y poníen les garduñes a él pa
garralu. ¡Les sos propies garduñes!. Nun yera a saber por qué raru mecanismu
aquellos animales desarrollaren en cuestión de poques selmanes tanta
intelixencia. Nun sólo nun yera a garrar ún, ye que queríen garralu ellos a él.
Y dempués vieno lo del venáu. Aquello yá yera como pa ponese a mexar y nun
echar gota. Viólu paciendo tranquilamente. Apuntó p'aperrilla-y, y va l'animal
y echóse cuerpu a tierra nel más puru estilu militar pa esquivar el proyectil.
Dempués guardóse tres d'un árbol y escucólu dende ellí esquivándo-y tolos
tiros. Pero lo qu'escapaba a toa comprendoria foi cuando l'animal dio-y el culu
y con una coz artera aventó un morrillu contra O'Cágonros que-y pasó talamente
raspiándo-y una vidaya.
Y qué dicir del so amigu, el nativu Pluma Chunga. Años de compañerismu y bon
entendimientu, y aquella tarde... Pues que diba'l bon tramperu a regala-y unes
pelleyes y unos mogotes de cecina de bisonte al so compañeru del alma y va y
recíbelu llantándo-y una flecha nel costazu izquierdu, que a poco más y
fíende-y pela metá'l corazón. Dempués empecipió a nubláse-y la vista, a
taramiellar... y perdió'l sentíu...
Cuando esconsonó O'Cágonros vio aquella imaxen espantible. El castor, el venáu
y Pluma Chunga abangábense enriba d'él sorriendo con unes vestimentes blanques.
Pescanció entós que morriere y taba nel mundu de la ultratumba y tornó a
desmayáse somorguiándose nel suañu...
(..............................................................................)
Nuna esquina del cuartu del hospital de San Agustín d'Avilés, el médicu
esplicaba a la desconsolada muyer del alministrativu camudáu en tramperu
imaxinariu espatarráu na cama y al so fíu'l gafu desenllaz d'aquel episodiu
llaceriosu:
-Quince díes trancáu en casa delantre del televisor papando les
repeticiones de toles películes del Far West qu'echa pela tarde la TPA y alimentándose cásique
namás que con palombines de maíz ye normal que dieren esti resultáu. El probe
tien una chifladura de campeonatu. A ver si cuando despierte y recupere un
migayín lu mandamos a siquiatría. Pero, polo menos, quedónos desnutríu, pero
nun morrió de fame. Garrémoslu a tiempu...
Cuando Xulín recordaba aquella
recortada metanes les sos ñarres inda tremaba de mieu. Diba unos cuantos años
un amazcaráu atracárelu na güevería onde trabayaba. Amás del sustu y les
perres, aquel sucesu costáre-y el puestu trabayu. Nun fuere enxamás a salir de
probe.
Tolo contrario que Damián. Esi amigu de so, pasare de malvivir como
llimpiabotes a engolase na bayura. En bien pocu tiempu pasare de vivir nuna
casuca d'alquiler a facelo nun xalé bien grande, y de movese n'autobús a guiar
un haiga de los que facíen de naguar.
Una día invitó Damián a Xulín a cenar nel xalé. Cuando taben col café, la copa
ya'l puru, punxéronse a remembrar vieyos tiempos. Salió entós la espirica de
cuando ún trabayaba na güevería y l'otru de llimpiabotes, y cómo dalgunos
llograben espolletar na vida y otros nun yeren pa salir de probes... Tando
nestes, entrugó-y Xulín a Damián cómo s'arreglare pa endrechar la so vida hasta
consiguir nalar na bayura. Y entós Damián contestó-y:
-Echándo-y...¡güevos!.
De mañanina, el grupu distribuyóse caún a realizar la so xera. Dellos homes,
empobinaron pa la viesca en busca de daqué pa cazar. Allalantre, pal pielgu del
ríu, los rapazos prietu y roxu diben echar los anzuelos col envís de sacar
dalgún pexe. Pacia'l pedreru, foron un grupu de muyeres coles erbíes de piedra
al llabor de mariscar. Los más vieyos colaron ayuri a la busca de frutes y
raigaños...
Nel campamentu, quedare namás que l'home reflesivu. Nortiaba pensatible pa ú foren unos y otros. Dacuando, pasiaba coles manes garraes atrás, siempre
camentando, parando, observando, otra vuelta caminando. Yera la so xera. Tol
mundu tenía de respetar el so xacer. Imaxinaba, argutu, cómo desquiñonar lo
algamao y axeitar los llabores del siguiente día. Cavilgaba tamién na manera de
tornar cualquier niciu d'insumisión que cuestionare'l so sitiu cimeru dientro'l
clan.
Cuando aquella tarde, abenayá, s'adentrare sólu nos requexos más solombriegos
d'aquel abellugu onde apilaben cáscares y escarrapios cola so llámpara de cañamina, entendiérelo too. Aquellos grabaos y
dibuxos que viaxaren en pelondines dende'l pasáu, alitando vida pente lluces y solombres delantre los sos güeyos, burbusáren-y alto y claro que tenía brenga de cabezaleru.
