La Machorra.

Serrano viniere del otru llau de les montañes, au s'espurre la meseta, buscando ameyorar la so vida. Alcontrare trabayu y vivía nuna casuca que llograre alquilar a les afueres de la ciudá. Yera bon rapaz y cumplidor nel tayu.Taba solteru, nun yera mal paecíu y la xente, yá se sabe, nestos casos marmura y fai conceyucos pa igua-y la vida al que, a lo meyor, nun tien gana nenguna d'andar en caxigalines.

El casu ye que los vecinos taben enfotaos en busca-y moza, porque víenlu siempre sólu o con amigos y entráre-yos el rixu de ver la posibilidá d'afitar la población de l'aldea y, de pasu, aumentar la tasa natalidá que-yos diba venir como aniellu al deu. Y pa bona moza y afayadiza Rosina: roxa, fecha y perfecha, formal y trabayadora. Tou un chollu.
 

La cuestión ye qu'a Serrano la rapaza facía-y rebusquinos y prestába-y cozcase a ella. Y, pa detrás, como los vecinos taben tol día afalándolu colo d'echar moza yá andaba él medio animaducu. Hasta qu'un día quixo la desgracia qu'oyere aquella pallabra maldita que-y esbarrumbare tol so enfotu en Rosina. Diba vela a so casa, cuando sintió a dalguna xente pal prau d'atrás como acorviala diciendo:
 

-¡Rosina, yes la reina de les machorres!. ¡Yes una machorra col pelo roxo, rapaza!.
 

¿Rosina una machorra?. ¿Un pericón con sayes?. Serrano nun quería creyer lo que sintieren les sos oreyes, pero oyéralo bien claro. La moza que-y xiringaba les coraes yera conocida como una machorra por tol mundu y hasta-y lo gritaben ensin disimulu...
 

Aparráu y gachu dexó'l pueblu aquel, despidióse del trabayu, y coló ayuri, perlloñe, a refacer aquella vida de so, apocayá esperanzada, y que se-y fuere pel sumidoriu nun Xuasús me valga.
 

Al final de la temporada, el diariu "Anuncies Deportives" daba la noticia de que l'equipu "Los Lleones de Pumarín", con un xuegu maxistral cola machorra de la so estrella Rosina Cienfuegos, ganaren el campeonatu d'Asturies de liriu.

Una truena inoportuna.

Nacíu nun bierzu de casona rural fidalga con piedra d'armes, torre y reconocíu ringorrangu, Don Rodolfo de Casielles y Barganiza sintiere un enclín descomanáu por solmenar cuchiellaes dende mui rapacín. Asina, cada vez que s'enteraba qu'en dalguna antoxana de l'aldea diben facer un samartín, xispiaba p'allá col envís d'adiestrase nel aquello de corar.

Espoxigó faciéndose bon mozu y afondando na so querencia combativa. Poro, mientres los mozos aldeanos de la so edá tresalecíen por andar de candonga pelos filandones y andeches, Don Rodolfo desamaba camín de la primer batalla qu'hubiere. D'esta miente, embutíu nuna armadura y xubíu nel caballu, repartía tayaes a magüeyu dando bona cuenta de cualquier enemigu que se-y punxere per delantre. Tal sonadía llegó algamar pente les tropes enemigues que los soldaos del exércitu contrariu procuraben evitalu metanos el combate.

El casu ye que la mañana del día d'aquella batalla, la más importante na que participare hasta entós y na qu'estrenaba cruz de la orden de Santiago, amaneciere soleyera, primaveral y con un airiquín que ximielgaba les banderes y pendones como afalagándolos. Entamada la griesca, Don Rodolfo, afayábase enfotáu aperrillando espadazos a tolo que se ximielgaba. Envizcábase de tal manera qu'hasta la propia soldadesca del so bandu guardaba con él una distancia prudencial pa nun dar coles sos cadarmes en suelu. Y cuenten que'l  fidalgu combatiente entraba en tal éstasis qu'hasta zarramicaba dacuando los güeyos mientres tarazaba equí y allá.

Foi precisamente alcontrándose nesta especie de trance guerreru cuando pasó daqué que lu desconcertó enforma. Sintió tronar ayuri y de siguío xarazar. Molestu miró pal cielu y comprobó  que siguía faciendo un día preciosu y escampláu pal combate. Nun entendía nada. De sutrucu, sintió daqué que-y cutía na coraza. Dempués observó axorizáu cómo-y salía un chirlotu de sangre del mesmu pechu que manchaba les clines del so caballu. Entamó a amoriar y zampóse de la montura en suelu ensin ser a pescanciar qué rediós taba pasando ellí ya inorando dafechu que'l progresu taba faciendo galanes, naquella xornada, nel vieyu arte de la guerra.

Ayudáu por un par de soldaos que lu arrecostinaron quitándo-y la celada pa qu'espansionare y alendare, Don Rodolfo apapiellaba arremellando los güeyos mientres daba les boquiaes tratando d'interpretar lo que-y asocediere echando mano de la única esplicación posible qu'atopaba rebuscando nel so mundu conceptual mamáu allá nel entornu rural onde se criare.

-Pero... ¿cómo...ye...posible que'l... nuberu...apruciere na...batalla... cola... truena...el xarazu...valtándome...con un rayu...nun...día tan gloriosu...como... güe?

Naide nun intentó comenta-y nada. Nun pagaba la pena ponese a esplica-y a aquel home, avezáu a les armadures y los fierros, que sintiere atroneyar pela primer vez na so vida les descargues d'un batallón d'arcabuceros. De dalguna manera, lo qu'asocediera aquel día na contienda podía resumise, na xíriga del honor del fidalgu que finaba, como la llaceria y la mala trampa d'una truena inoportuna.